De andere kant van geloof

In 2014 heeft het Aartsbisdom Utrecht een proefproject opgestart om te onderzoeken hoe het staat met de vitaliteit van kleine geloofsgemeenschappen. De projectgroep bestaat uit een aantal pastores, een emeritus diaken met veel ervaring op het terrein van kerkopbouw en een lid van de adviescommissie Personeelsdienst en pastorale organisatie van het bisdom. Het pastoraal team heeft de waarde van dat onderzoek herkend en besloten om mee te doen. In de Sint Martinus gemeenschap van Herwen & Aerdt zijn we samen met de pastorale raad op zoek gegaan naar het ‘geloof van binnenuit’. Hier een kijkje achter de schermen.

Meten in cijfers
De kracht van een geloofsgemeenschap drukken we meestal uit in cijfers. Hoe staat het met de kerkbijdrage? Hoeveel mensen zitten er nog in de kerk? Met hoeveel vrijwilligers wordt het werk gedaan? Natuurlijk zijn dat belangrijke vragen, maar de antwoorden zeggen niet alles over de levenskracht en draagkracht van de geloofsgemeenschap. Want er is meer.

De kerkelijke gemeenschap
De gemeenschap in Herwen & Aerdt is een kleine, maar hechte kerkelijke gemeenschap. Ze zijn gemeenschap door het geloof in God, dat zij samen op hun eigen manier delen. De kracht van de geloofsgemeenschap zit dus ook in de vitaliteit van het geloof.

Vitaal geloof in beeld krijgen
Het proefproject is erop gericht om de geloofsbeleving in deze kerkelijke gemeenschap op het spoor te komen. Daarbij hoeven de mensen ter plaatse niets apart te doen. Geen enquêtes invullen of lange vragenlijsten doornemen. Integendeel, de gemeenschap moet gewoon doen wat ze altijd doet en liefst geen aandacht aan het proefproject geven.

Observeren met vreemde ogen
Hoe kom je dat ‘geloof van binnenuit’ op het spoor? Door te ‘observeren’. Een pastor (van buiten de parochie) observeert en doet daarnaast niets anders: hij helpt niet, begeleidt niet en bemoeit zich niet met de gang van zaken. Het enige wat hij doet, is bij verschillende activiteiten waarnemen wat er gebeurt en hoe het gebeurt. Van die waarnemingen maakt hij notities. Die notities voegt hij vervolgens bij allerlei andere schriftelijke informatie uit de gemeenschap.

Verwerken van informatie
Al het verzamelde materiaal over de gemeenschap van Herwen & Aerdt wordt besproken door de begeleiders van het proefproject. Zij proberen vast te stellen hoe het geloof van de gemeenschap het beste kan worden getypeerd. Die typering wordt in gesprek gebracht bij de mensen van Herwen & Aerdt. Het eindresultaat is dus een gedeelde beschrijving van het geloof van de geloofsgemeenschap.

Wat hebben we hieraan?
Op basis van de gedeelde beschrijving doet de projectgroep suggesties om de draagkracht van de kerkelijke gemeenschap voor de komende jaren te versterken. Het is aan de gemeenschap van Herwen & Aerdt en het pastoraal team om te bepalen of men die weg wil gaan. Wanneer dit proefproject slaagt, kan het ook voor andere gemeenschappen in onze parochies en in de rest van het bisdom betekenis hebben.

Maarten Smits